"ҰСАҚ БҰЗАҚЫЛЫҚ"

Талдықорғандық музыкант Кәрім Асылбековтің үстінен полиция Әкімшілік құқықбұзушылық заңының "ұсақ бұзақылық" бабымен хаттама толтырды. Бұл жөнінде 18 желтоқсан күні кешке рэпердің өзі Instagram әлеуметтік желісінде хабарлады. Ол "айыппұл салынатыны өкінішті" деді.

Бұл іске рэпердің Жетісу облыстық әкімдігі алдындағы алаңда тұрып салған әні түрткі болған. Кәрім Асылбеков бұл шығармасына биыл күзде Алматы облысы Талғар қаласындағы жанжалда пышаққа түсіп мерт болған жасөспірім Шерзат Полаттың қазасын арқау етіп, қоғамдағы келеңсіздіктерді айтқан.

Музыкант аталмыш рэпті әлеуметтік желіге 13 желтоқсанда жариялаған.

"Тректі сараптамаға жіберді. Шынымен ішінен [балағат сөз] тапса, айыппұл төлеуім керек. Маған шамамен 5 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салынуы мүмкін екенін айтты. Бұл 18-25 мың теңгенің айналасында. Өкінішті, тек қолдау ниетім болған”, – деді рэпер Instagram әлеуметтік желісіндегі парақшасында.

Оның айтуынша, сот шешімі әлі шықпаған.

Полиция Кәрім Асылбековтің туындысында "балағат сөз" барын анықтаған.

"Кәрім Асылбеков Талдықорғанның орталық алаңы, облыстық әкімдіктің маңында тұрып видеоролик түсірген. Оның клипінде балағат сөз айтылған. Осылайша әкімшілік құқық бұзушылыққа барған", – деп жазылған полиция хаттамасында.

Құқық қорғау органы қызметкерлері рэперді осымен екінші рет шақыртып отыр.

Өз айтуынша, бірінші жолы, 16 желтоқсан – Тәуелсіздік күні қарсаңында оны полицияға шақыртып, "түсіндіру" жұмысын жүргізген.

"16 желтоқсан – бізде, Қазақстанда мереке. Құқық қорғау органдары күшейтілген режимге көшкен. Тректерім жалған ақпарат пен түсініксіз комментарийлер көбейген кезде шығып отырғандықтан маған түсіндіру жұмысын жүргізді", – деді рэпер.

Шамамен бір минуттық тректе әнші Талғардағы оқиғадан зардап шеккендердің отбасына көңіл айтып, елдегі бірқатар мәселелерді туындысына арқау еткен. Ол жемқорлық өршігеніне, шындықты айтқандарды қудалап жатқанына қынжылыс білдіреді.

16 желтоқсан, Тәуелсіздік күні қарсаңында Қазақстанда қоғамдық қауіпсіздік режимі күшейтіліп, билік орындары елдің бірқатар аймағында белсенділерді түрлі баппен жауапқа тартып, 5-20 күнге қамаған.

Музыкант Кәрім Асылбеков Жетісу облысының орталығы Талдықорған қаласында тұрады. Ол туындыларында әлеуметтік мәселелерді қозғайды. Көпшілікке "Жаңа Қазақстан", "Халықтың көз жасы" (Слезы народа) деген рэптерімен белгілі.

ШЕРЗАТТЫҢ ҚАЗАСЫНАН КЕЙІНГІ ТІЗБЕКТІ ОҚИҒАЛАР

Алматы облысында 16 жастағы Шерзат Полат қаза тапқан жанжал 4 қазанда жасөспірімнің отбасы жалға алып отырған Талғардағы дүкеннің маңында болған. Сатып алушылардың бірімен болған даудың соңы жанжалға ұласып, ол достарын шақырып, суық қару қолданылған.

Осы оқиғадан кейін арада бір апта өткенде, қара жамылған отбасының үйі өртеніп, полиция ауданда күзетті күшейткен. Бұған дейін марқұмның туыстары әкімдік алдына жиналып, тергеуді ашық әрі әділ жүргізуді талап еткен.

Жуырда Шерзат Полаттың әкесі Қаржаубай Нұрымовтың інісі 30 жастағы Нұрғанат Ғайыпбаев та қаза болды. Полиция алдын ала сот-медицина сараптамасының қортындысына сүйеніп таратқан ақпаратта ол "өзіне қол салған" деп айтылған. Екі ай ішінде екі жақынынан айырылған Нұрымовтар отбасы бұған сенбейді.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Қамау, қылмыстық іс, айыппұл, депортация. Қаржаубай Нұрымов пен туыстары не үшін жауапқа тартылды?

Қаржаубай Нұрымов 10 желтоқсанда інісі Нұрғанат Ғайыпбаевтың жаназасынан кейін "Бұзақылық" бабы бойынша айып тағылып, 15 күнге қамалды. Жерлеу рәсімі кезінде Нұрымов баласы мен інісінің өлімін әділ тергеуді талап етіп айқайлаған.

Полиция мәліметінше, Нұрымов "қоғамдық орында әрі полиция қызметкерлеріне балағат сөз айтып, оларды пышақпен қорқытқан, басқа біреудің мүлкіне қасақана зиян келтірген, пышақпен көлікті сырып, дөңгелегін жарып тастаған".

Қаржаубайға қоса оның үш туысы әкімшілік жауапқа тартылды: екеуі 15 күнге қамалып (біреуі жұртты заңсыз митингіге шақырып", бейбіт жиын өткізу тәртібі туралы заң ережесін бұзғаны үшін), тағы біреуіне айыппұл салынды.

12 желтоқсанда Қаржаубай Нұрымовқа "Бөтеннің мүлкін қасақана жою немесе бүлдіру" бабы бойынша қылмыстық іс қозғалғаны белгілі болды.

Адвокаттар апелляциялық шағым беріп, соттан Нұрымов кәмелетке толмаған төрт баласының жалғыз асыраушы екенін, үйінде қарт ата-анасы, әйелі мен бала-шағасы қалғанын ескеруді сұраған. Олар шағымда Нұрымовтың шаңырағында кейінгі екі айда болған жағдайлар оған әсер еткенін де айтқан.

13 желтоқсанда апелляция соты Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы соты шығарған қаулыны өзгертпеді.

Embed Бөлісіңіз

Бала да, бауыр да өлді. Өзі қамалды. Талғарда не болды? – AzatNEWS | 11.12.2024

Embed Бөлісіңіз

The code has been copied to your clipboard.

---

width px height px

---

The URL has been copied to your clipboard

No media source currently available

0:00 0:28:10 0:00

Жүктеп алу

• 240p | 73,7MB
• 360p | 107,8MB
• 480p | 170,4MB
• 720p | 414,4MB
• 1080p | 552,6MB

ТАЛҒАРДАҒЫ ОҚИҒАНЫҢ ЖАҢҒЫРЫҒЫ

Жасөспірімнің қазасы төңірегіндегі оқиғаларға қоғам назары қайта ауған шақта Алматы облыстық прокуратурасы 13 желтоқсанда мәлімдеме таратып, Шерзат Полаттың өліміне қатысты тергеу жақында аяқталатынын, Нұрымовтың үйін өртеу және Нұрғанат Ғайыпбаевтың өлімі бойынша қылмыстық істерді тергеу бас прокуратура бақылауында екенін айтқан.

Бұған дейін ішкі істер министрі Ержан Сәденов Шерзат Полаттың қазасы бойынша іс "Адам өлтіру", "Бұзақылық", "Қорқыту", "Қылмысты жасырып қалу" және "Қылмыс туралы хабарламау" баптары бойынша тергеліп жатыр деп хабарлаған. "Қасақана кісі өлтіруге қатысты" деген күдікпен сегіз адам, "Қылмыс туралы хабарламау" бабы бойынша үш адам сот санкциясымен қамауға алынған.

Әлеуметтік желіде "Талғардағы қылмысқа жүгенсіз кеткен "Хутор" бандасының қатысы бар" деген ақпарат тараған. Алайда полиция мұндай топ барын жоққа шығарды. Осы ауданда тұратын Хасан Қасымбаев есімді адам әлеуметтік желіде өзі жайлы тараған әлгі ақпаратты жоққа шығарып, жұрттан өзі туралы жалған хабар таратпауды сұрап мәлімдеме жасаған. Қарашада Қасымбаев 2021 жылы маусым айындағы оқиғаға байланысты "Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтiру" және "Адам ұрлау" баптары бойынша күдікке ілініп, тергеу сотының шешімімен екі айға қамауға алынды.

Қоғамда резонанс туғызған Шерзат Полаттың өлімінен кейін Алматы облыстық полиция департаменті бастығының бірінші орынбасары, Талғар аудандық полиция басқармасының бастығы, департаментке қарасты экстремизммен күрес басқармасының бастығы, криминалды полиция басқармасының және ұйымдасқан қылмыспен күрес басқармасының жетекшілері, тағы бірнеше лауазымды адамдар қызметтен босатылды.

Сонымен бірге бірқатар жергілікті шенеунік қызметтен босатылды. Атап айтқанда, Алматы облысы прокурорының орынбасары Саян Бәкіров пен Талғар ауданының прокуроры Ескендір Бекманов "қадағалау жұмысында елеулі кемішіліктер жібергені" үшін орнынан алынды. Талғар қаласының әкімі Бақыт Күрішбеков пен оның орынбасары Сағындық Матан "қызмет міндеттерін тиісті деңгейде атқармағаны үшін" лауазымынан босатылды. Талғар ауданы әкімінің аппарат жетекшісі Аслан Қасымбаев (Хасан Қасымбаевтың туған бауыры) та қызметтен кетті.

Қазақ ғарышкері Талғат Мұсабаев 74 жасында өмірден озды. Мұны 4 тамыз күні қазақстандық басылымдар хабарлады. Оның неден қайтыс болғаны әзірге айтылған жоқ.

Талғат Мұсабаев ғарышқа үш рет — 1994, 1998 және 2001 жылдары ұшқан. Ол 8 рет ашық космосқа шығып, онда жиынтығы 43 сағат 46 минут болған.

Мұсабаев 2000 жылдардың басында әскери авиация саласындағы жауынгерлік даярлық бөлімін басқарды, Жуковский атындағы әскери-әуе академиясы басшысының орынбасары болды. 2005 жылы Қазақстан мен Ресейдің бірлескен "Бәйтерек" жобасын басқарды.

Бұдан соң ол Қазақстанның Білім және ғылым министрлігіне қарасты Аэроғарыш комитетінің төрағасы болды. 2007 жылы құрылған Қазақстанның Ұлттық ғарыш агенттігін басқарды.

2017 жылдан 2023 жылға дейін Талғат Мұсабаев Қазақстан Республикасы парламенті сенатының депутаты болды.

Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев әйгілі ұшқыш-ғарышкер, Қазақстанның Халық қахарманы, мемлекет және қоғам қайраткері Талғат Мұсабаевтың отбасы мен жақындарына көңіл айтты деп хабарлады Ақорда.

Йемен жағалауына жақын маңда теңізде болған қайық апаты салдарынан кемінде 54 мигрант қаза тапқан. Бұл ақпаратты жергілікті Денсаулық сақтау министрлігінің өкіліне сүйеніп туралы Reuters агенттігі жазды.

Қайықта шамамен 150 адам болған. Олардан 10 адам құтқарылған, соның тоғызы – Эфиопиядан шыққандар. Ондаған адам хабар-ошарсыз кеткен.

Қытайдың "Синьхуа" ақпарат агенттігі өз дереккөзіне сүйеніп, қайық сенбі, 2 шілде күні кешкі мезгілде қатты желдің салдарынан аударылған деп жазды. Жексенбі күні таңертең Шукра және Зинджибар қалалары маңындағы жағалаудан 20-дан астам адам өлі табылған. Қайықта болғандардан 12 адам тірі қалған деп жазды агенттік.

Халықаралық көші-қон ұйымының дерегі бойынша, былтыр өзге елдерден Йеменге 60 мыңнан астам мигрант барған.

Батыстың барлау мекемелері Ресейдің арнаулы қызметтері ұйымдастырған деп болжанған диверсия әрекеттерінің саны азайғанын айтады. Мұндай ақпаратты еуропалық және америкалық ресми тұлғаларға сүйеніп, Bloomberg басылымы жазды.

Халықаралық стратегиялық зерттеулер институты (IISS) 2025 жылдың қаңтарынан мамыр айына дейінгі аралықта Ресейдің 11 бүлдіргі әрекетін тіркеген. Бұған Швециядағы талшықты-оптикалық кабельдер мен ұялы байланыс мұнараларын істен шығару әрекеттері де кіреді. Ал былтыр 30-дан астам осындай оқиғалар болған – олардың қатарында энергетика, байланыс, көлік, әскери нысандар, су инфрақұрылымы мен суасты нысандарына жасалған шабуылдар бар.

Bloomberg дереккөздерінің айтуынша, Ресейдің диверсия әрекеттері 2024 жылдың күзіне қарай азая бастаған. Оған дейін АҚШ-тың жоғары лауазымды тұлғалары ресейлік әріптестерін жаңа операциялар жасап жүрмеуді ескерткен деп жазды агенттік. Ондай ескерту DHL логистика орталықтарында – Бирмингемде, Лейпцигте және Варшава маңында болған күмәнді өрттерден кейін және АҚШ-қа ұшатын жүк ұшақтарына диверсанттар жарылғыш зат қоюы мүмкін деген хабарлардан соң жасалған. Ол кезде ресейліктерге Вашингтон тарапынан ескерту жасалғаны жайлы The New York Times басылымы да жазған еді.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Лондонда "Вагнер" тапсырысымен өрт қойған үш адам айыпты деп танылды

Bloomberg дереккөздері диверсиялық әрекеттердің азаюын екі негізгі фактормен түсіндіреді. Біріншіден – орындаушылар өте сенімсіз болғандықтан, гибрид операцияларды тиімді түрде басқарудың мүмкін болмауы. Екіншіден – бұған Дональд Трамптың президенттік мерзімінің алғашқы айларында АҚШ-тың ашуына тимеген жөн деген саяси есеп те себеп болуы мүмкін.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Польшада диверсия күдігіне ілінген тоғыз адам қамалды

Кремль Bloomberg жолдаған сауалға жауап бермеді. Бұған дейін Ресей президентінің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков Еуропадағы ресейлік диверсиялар туралы хабарларды "мүлдем негізсіз" деп атаған.

Ғалымдар Камчаткадағы Крашенинников жанартауы араға бәленбай ғасыр салып қайта оянғанын айтып отыр. Бұл туралы Ресей ғылым академиясының Вулканология және сейсмология институты жанындағы жанартау атқылауын тіркейтін Камчатка тобы (KVERT) хабарлады.

Крашенинников жанартауы 2 тамыз күні сағат 16:50-де (жергілікті уақыт бойынша 3 тамыз, таңғы 4:50) оянған. Жанартаудан шыққан күл төрт километр биікке дейін көтерілген. KVERT мәліметінше, бұған дейін осы жанартаудың атқылауы 1463 жылы тіркелген екен.

Кроноцкий қорығы өкілдерінің айтуынша, жанартаудан көкке ұшқан күл 5-6 шақырымға дейін жайылып, кейбір аумақтарды күл басқан. Алайда елді мекендер зардап шекпеген – көкте бұлт тәрізді жайылған күл елдімекендерден алшақ аумақтарға жеткен, деп хабарлады Камчатка өлкесінің төтенше жағдайлар қызметі.

Крашенинников жанартауы Камчаткада жер өте қатты сілкінгеннен кейін оянды. 30 шілде күні магнитудасы 8,8-ге жеткен аса күшті жер сілкінісінің эпицентрі Петропавловск-Камчатский қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 200 шақырым жерде болған. Мұншама күшті жер сілкінісі осы өңірде 1952 жылдан бері алғаш рет тіркелді.

Шығыс жанартау белдеуіне жататын Крашенинников жанартауы Кроноцкое көлінен оңтүстікке қарай шамамен 13 шақырым, ал Петропавловск-Камчатский қаласынан 200 шақырым қашықта орналасқан. Жанартау ең биік басы — 1856 метр. Ол Камчатканы алғаш зерттегендердің бірі — Степан Крашенинниковтың құрметіне аталған.

Ақ үй аппараты басшысының орынбасары Стивен Миллер Ресей мұнайын сатып алып отырған Үндістанды Ресейдің Украинаға қарсы соғысын жанама түрде қаржыландырып отыр деп айыптады. Бұл жайында Reuters агенттігі жазды.

"Ол [АҚШ президенті Дональд Трамп] өте анық айтқан нәрсе – Үндістан үшін Ресейден мұнай сатып алып, бұл соғысты қаржыландыруды жалғастырудың жөні жоқ", – деді Миллер Fox News телеарнасы эфирі кезінде.

Соның қарсаңында бұқаралық ақпарат құралдары Үндістан үкіметіндегі дереккөздердің айтқанына сүйеніп, Дональд Трамптың қосалқы санкциялар енгізетіні жайлы айтқан ескертуіне қарамастан, Үндістан Ресей мұнайын сатып алуды жалғастырмақ деп хабарлаған.

• 14 шілде күні Дональд Трамп егер Ресей Украинамен бейбіт келісімге келмесе, Ресей мұнайын сатып алатын елдерге 100 пайыздық кеден бажы енгізіледі деп мәлімдеген.
• 30 шілдеде АҚШ президенті Үндістанға қатысты 25 пайыздық импорт бажын енгізетінін жариялады. Ол мұндай шешім қабылдаудың өзге себептеріне қоса, Үндістан Ресейден әскери техника мен энергия ресурстарын сатып алып отырғандықтан деп түсіндірді.
• Қазір Үндістанға ең ірі көлемде мұнай жеткізіп жатқан ел – Ресей, Үндістанға сырттар баратын мұнайдың шамамен 35 пайызы Ресейге тиесілі.
• Reuters деректеріне сүйенсек, биыл қаңтар мен маусым айлары аралығында Үндістан күн сайын шамамен 1,75 миллион баррель Ресей мұнайын алған. Бұл көрсеткіш былтырғымен салыстырғанда 1 пайыз артық.

Эстония Ресеймен шекарадағы көпірге бөгет орната бастады. Эстонияны ресейлік Ивангородпен жалғайтын Нарвадағы Достық көпірінде ірі металл қақпалар тұрғызылды деп хабарлады мемлекеттік ERR телерадиохабар тарату кешені.

Бұл Эстония аумағына рұқсатсыз енуден қорғайтын алғашқы қауіпсіздік жүйесі. Қазіргі кезде қақпа көпірдің автомобиль жолы бөлігін жауып тұр.

Алдағы уақытта осыған ұқсас бөгеттер жаяу жүргіншілер бөлігіне де орнатылмақ. Олар қажет жағдайда шекара бекеті аумағына көлікті кіргізбейді және шығатын көліктердің де жолын жауып тастай алады.

Нарва шекара бекетінің жетекшісі Антти Ээнсалудың сөзінше, бес жыл бұрын Ресей жағынан келетін көліктер сол кездердегі бөгеттерді бұзып өткен. Оның айтуынша, енді жаңа қақпа оған жол бермейді және көпірдегі жағдайды да жақсырақ бақылауға мүмкіндік береді.

Көпірдің Ресей жағында да құрылыс жұмыстары жүріп жатыр – ол жақта жаңа көлік шекара пункті құрылған.

ERR-дың жазуынша, 2025 жылы күзде Эстония Ресеймен шекараның барлық бөлігін нығайтуға кіріседі. Инженерлік топ өкілі Айнар Афанасьевтің сөзінше, құрылыс барысында қарулы жанжалдардан алынған тәжірибелер де ескерілмек: қатер төнген жағдайда инженерлер мина аймағын пайдалануды, сонымен бірге көпір мен құбырларды жаруды жоспарлауы мүмкін.

АҚШ президенті Дональд Трамптың жанама санкция туралы ескертуіне қарамастан Үндістан Ресей мұнайын сатып ала береді. Бұл жөнінде Үндістан үкіметіндегі екі дереккөзге сүйенген Reuters жазды.

Агенттік дереккөздерінің бірінің айтуынша, бұл ұзақмерзімді байланыс және "сатып алуды тез тоқтата салу оңай емес".

14 шілдеде Дональд Трамп Ресей Украинамен келісімге келмесе, Ресей мұнайын сатып алатын елдерге жүз пайыздық баж салығын енгізетінін мәлімдеген. 30 шілдеде Америка президенті Ресейден әскери техника мен шикізат сатып алатын Үндістанға 25 пайыздық баж салығын енгізетінін хабарлаған.

Шілде соңында Трамп Кремльге Украинамен келісімге келуге бұрын айтқандай 50 күн емес, 10-12 күн беретінін айтқан. Киев соғысты ешқандай қосымша шартсыз тоқтатуға дайын екенін білдірген. Ал Мәскеу бұл ұсыныстарды қабылдамайды.

Үндістанға тасымалданатын мұнай көлемінің 35 пайызын Ресей қамтамасыз етеді. Reuters мәліметінше, биыл қаңтар-маусымда Үндістан күніне шамамен 1,75 млн Ресей мұнайын тасымалдаған, бұл былтырмен салыстырғанда 1% көп.

Қазақстан энергетика министрлігі "Орта Азия - Орталық" құбыры арқылы газ тасымалдау тоқтамағанын мәлімдеді.

"Қазақстан аумағында газ қалыпты режимде тасымалданып жатыр. Газ тасымалдау инфрақұрылымының жұмысы бұзылған жоқ. Қазақстан аумағы арқылы Өзбекстанға табиғи газ белгіленген көлем мен кестеге сәйкес тасымалданып жатыр" деп мәлімдеді сенбі күні энергетика министрлігінің баспасөз қызметі.

Бұған дейін Украина ақпарат құралдары, арасында"РБК-Украина"да бар, Қазақстан аумағы арқылы Ресей газын Өзбекстанға тасымалдайтын "Орта Азия - Орталық" газ құбырында жарылыстан кейін шикізат тасымалдау тоқтағанын жазған. Украиналық БАҚ-тың мәліметінше, 2 тамызда Ресейдің Волгоград облысында украиналық дрондардың шабуылы салдарынан газ құбырында жарылыс болған. Жарылыс туралы хабардан кейін Нехаев ауданы Диномовск ауылына құқық қорғау органдары, жөндеу бригадасының өкілдері бар.

"Орта Азия - Орталық" – совет кезінде Орталық Азия елдерінен Ресейге табиғи газ тасымалдау үшін төселген магистралды газ құбыры жүйесі. 2023 жылдың күзінен бастап сол құбыр арқылы Ресейден Қазақстан арқылы Өзбекстанға газ тасымалдана бастады. Газдың бір бөлігі Қазақстанға – ішні нарықтағы тапшылықты толтыру үшін тасымалданады.

2023 жылы 1.3 млрд текшеметр газ тасымалданса, былтыр осы көлемді 4 млрд текшеметрге жеткізу жоспарланған.

АҚШ президентінің кеңсесі Бакумен бірге Израильмен қарым-қатынасты тереңдету мақсатында Әзербайжан және Орталық Азиядағы кейбір одақтастарын Авраам келісіміне қосу мәселесін қызу талқылады. Бұл жөнінде дереккөздерге сүйенген Reuters жазды.

Дональд Трамптың алғашқы президенттігі тұсында осы келісім аясында басым көпшілігі мұсылмандардан құралған төрт мемлекет АҚШ-тың араағайындық етуімен Израильмен дипломатиялық қарым-қатынасты қалыпқа келтірген.

Әзербайжан және Орталық Азия елдері Израильмен көп жыл бұрын қарым-қатынас орнатқан және егер олар келісімге қосылса, бұл қадамның негізінен символдық сипаты болады және сауда мен әскери әріптестікті нығайтуға бағытталған деді Reuters дереккөздері.

Трамптың арнайы уәкілі Стив Уиткофф наурызда Бакуге барып, Әзербайжан президенті Илхам Әлиевпен кездескен. Кейін Бакуге Авраам келісімін талқылау үшін Уиткоффтың көмекшісі Арье Лайтстоун барған.

Талқылау кезінде әзербайжан шенеуніктері келісімге қосылуға "мүдделері бар-жоғын білу үшін" Орталық Азия елдерінің ресми тұлғаларына, оның ішінде Қазақстан да бар, хабарласқан. Дереккөздің айтуынша, бұл мәселе бойынша Қазақстаннан бөлек Орталық Азияның тағы қандай елдерімен байланыс орнатылғаны белгісіз.

АҚШ мемлекеттік департаменті Reuters агенттігіне Орталық Азияның нақты қай елдерімен мәселе талқыланғанын айтпаған, бірақ келісімді кеңейту Трамптың негізгі жоспарларының бірі екенін растаған. "Көбірек елді тартуға күш салып отырмыз" деді АҚШ мемлекеттік департамент өкілі.

Әзербайжан үкіметі түсініктеме беруден бас тартты. Ақ үй, Израиль мен Қазақстанның АҚШ-тағы өкілдіктері де ресми сауалға жауап бермеген.

БАӘ, Бахрейн, Марокко және Судан қол қойған Авраам келісімі Израильмен қарым-қатынасты қалыпқа келтіруді көздейді.

Бірқатар араб елдері келісімнен бас тартқан. Сауд Арабиясы Израиль Палестина мемлекетін мойындамайынша Израильді мойындамайтынын айтқан. Израиль әскерінің операциясы салдарынан адам өлімі артып, гуманитарлық көмек бұғатталғандықтан Газаны аштық жайлауына араб елдері наразы болған. Осы жайт мұсылман елдерінің келісімге қосылуын қиындатып отыр.

Ресей еңбек министрлігі Ресей азаматтарымен қарым-қатынас жасауды талап ететін жұмыстарға орыс тілін білмейтін шетел жұмысшыларын жалдауға тыйым салатын заң жобасын әзірледі. Мәселе атап айтқанда, жүргізушілер мен сатушылар, медицина қызметкерлері жөнінде болып отыр деп жазды ведомствоның баспасөз қызметіне сүйенген ТАСС агенттігі.

Агенттіктің жазуынша, мәселе Ресеймен визалық режим орнатқан Қытай, Үндістан, Түркия және өзге де елдерден келетін мигранттар жөнінде болып отыр.

Ресейдегі мигранттардың едәуір бөлігі Орталық Азия елдерінен келген, бұл елдермен визасыз режим орнаған. Десе де, бұл елдердің азаматтарында да жұмыс істеу патентіне ие болу үшін өзге құжаттармен қатар орыс тілі емтиханының сертификаты болуы керек.

Ал алдағы уақытта еңбек министрлігі қайтадан орыс тілін міндеттейін деп отырған мигранттарға келсек, олар визалық режим орнаған елдерден квотамен келеді. Квота жұмыс берушілердің сұранысына сәйкес рәсімделеді.

Биыл шілде соңында мемлекеттік дума осындай мигранттарды тіл емтиханынан босататын заң жобасын қабылдаған. Бірақ құжатты спикер Вячеслав Володин сынап, "халықпен қарым-қатынас жасауға тиіс жүргізуші, сатушы сияқты мамандық иелері тіл білуі керек қой" деген. Аталған заң жобасы осы мәлімдемеге орай әзірленген. Дума оны күзгі сессияда қарайды.

Көлік вице-министрі Сәтжан Аблалиев ұсталды деп хабарлады құқық қорғау органдарындағы дереккөзге сүйенген ҚазТАГ агенттігі.

Вице-министр ұсталғанын растаған дереккөз дегенмен жай-жапсарын айтпаған. Бұған дейін бірқатар телеграм-арналар шенеунік "78 мың доллар көлемінде пара алды" деген күдікке ілінгенін жазған. Kozachkov offside арнасы тергеу "автомобиль жолдары комитетіндегі жұмыспен" байланысты деп хабарлады.

Көлік министрлігінің баспасөз қызметі ҚазТАГ агенттігіне вице-министрдің ұсталғаны туралы ақпаратты растаған жоқ және жоққа да шығармаған. Сенбі күні Азаттық та көлік министрлігінен жауап ала алған жоқ. Ведомствоның ресми сайтында Аблалиев вице-министр ретінде көрсетілген.

Аблалиев көлік вице-министрі қызметін 2023 жылдың қазанынан бастап атқарып келеді. 54 жастағы шенеунік оған дейін шамамен екі жыл Солтүстік Қазақстан облысы әкімінің орынбасары болған.

АҚШ президенті Дональд Трамп Ресейдің бұрынғы президенті Дмитрий Медведевтің "Ресей-АҚШ арасындағы соғыс ықтималдығы туралы" сөзіне жауап ретінде "тиісті аумаққа" екі сүңгуір қайығын орналастыру туралы бұйрық берді. Болжам бойынша, мәселе Ресеймен соғыс тұтанған жағдайда атом оқтұмсығы бар ракеталарды ұшыратын аумаққа сүңгуір қайықтарды жіберу жөнінде болып отыр.

"[Медведевтің] ақымақ және азғындаушы мәлімдемелері жәй сөз емес, одан да ірі нәрсе болып жүрмесін деп тиісті аумаққа екі ядролық сүңгуір қайықты орналастыруды бұйырдым. Сөздің үлкен мәнісі бар және көп жағдайда салдарын алдын ала болжау қиын. Нақты жағдайда бұл бола қоймас деп үміттенемін" деп жазды Трамп Truth желісінде.

Жуырда Медведев әлеуметтік желіде Трампқа қайырылып, оның Ресейге қатысты ультиматумдары "соғысқа қадам" болуы мүмкін екенін айтқан. Ол Трампты АҚШ-тың бұрынғы президенті Джо Байденнің жолымен жүрмеуге шақырған. Мәскеу Байденді Ресеймен қарым-қатынасты ушықтырды деп айыптаған.

Маусымда Трамп Truth желісінде Медведевтің өзге елдер Иранға ядролық қару беруге дайын деген сөзіне реакция білдіріп, америкалық сүңгуір қайықтарды мақтаған.

"Біздің ең қуатты қаруымыз - атом сүңгуір қайықтары қалғандардан 20 жыл алда тұр. Бұл бұрын-соңды жасалған қарулардың ең қуаттысы" деп жазды Трамп. Бұған жауап жазған Медведев [Иранға] қаруды Ресей береді деп меңземегенін айтқан.

Екі саясаткер кейінгі күндері бір-біріне қарата мәлімдемелер жасап келе жатыр.

РБК-ның жазуынша, Трамптың жазбасынан кейін Мәскеу биржасының индексі күрт төмендеп, ал Brent маркалы мұнай қымбаттап, бір баррелі 70 доллардан асты.

Әзербайжанның Minval басылымында Ресейдің Калининград қаласы Кенигсберг ретінде аталған. Мысалы, сондағы жаңалықтардың бірі "Ресей Кенигсбергте С-400 және соққы жүйелерін орналастарды" деп аталады.

Басылым ТАСС агенттігінің Қарабақтағы Ханкенд қаласында суретші Иван Айвазовскийдің ескерткіші бұзылғаны туралы жаңалыққа осылайша реакция білдірді. Ресейлік агенттік жаңалықта советтік топонимдер қолданған - Қарабақтың орнына Таулы Қарабақ және Ханкендтің орнына Степанакерт атауын пайдаланған.

Әзербайжан сыртқы істер министрлігі протест білдіріп, ТАСС-тан мәтінді түзеуді талап етті.

Әзербайжанның АЗЕРТАДЖ мемлекеттік агенттігі Әзербайжан да ресейлік қалалардың тарихи немесе түрік атауларын пайдалана бастайды деп мәлімдеді – мысалы, Калининградтың орнына – Кенигсберг, Оренбургтың орнына - Орынбор, Волгоградтың орнына – Сарысу.

Баку сынынан кейін ТАСС Степанакертті Таулы Қарабақ қылып өзгертті. Ізінше қосымша өзгерту енгізіп, тақырыпта Қарабақ, мәтінде "Ханкенд" атауларын қолданды.

Халықаралық құқық бойынша, Таулы Қарабақ – Әзербайжан жері. Аймақ 1990 жылдардағы соғыстан кейін Ереван қолдауына ие жікшіл армяндардың қолында еді. 2020 жылы алты апталық соғыста Әзербайжан аймақтың едәуір бөлігін өз бақылауына алған.

2023 жылы қыркүйекте Әзербайжан армиясы Таулы Қарабақта әскери операция бастап, аймақты толық басып алды. Жүздеген мың армян баспанасын тастап, қашып кеткен. Таулы Қарабақ жетекшісі Самвел Шахраманян 28 қыркүйекте жікшіл "республика" 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылатыны туралы жарлыққа қол қойған.

Иван Айвазовскийге (Ованнес Айвазян) ескерткіш 2021 жылы ресейлік бітімгерлердің қатысуымен орнатылған. Ресейлік бітімгерлер 2020 жылы Қарабақта атыс тоқтағаннан кейін сол жаққа орналастырылған еді. Бакудің айтуынша, ескерткіш заңға қайшы орнатылған.

Ресей президентінің халықаралық мәдени әріптестік жөніндегі өкілі Михаил Швыдкой өкініш білдіріп, "ескерткіштермен күресті" тоқтатуға шақырған. Мәскеу аннексиялап алған Қырым жетекшісі Сергей Аксенов Әзербайжан сүріп тастаған ескерткішті өздерінде орнатуға дайын екенін мәлімдеген.

Айвазовскийдің ескерткішінің бұзылғаны жөнінде хабар Баку мен Мәскеу арасы 27 шілдеде Екатеринбургте әзербайжан диаспорасының өкілі ұсталғаннан кейін суыған шақта тараған. Рейд кезінде екі адам қаза болған. Әзербайжан сараптамасының қорытындысы бойынша, олар ұстау кезінде алған жарақаттан қаза болған.

Әзербайжанда есірткінің заңсыз айналысы және киберқылмысқа қатысы бар деген күдікпен Ресей азаматтары да ұсталған.

"Медиазона", BBC-дің Орыс қызметі және еріктілер ашық дереккөздерге сүйене отырып, Украинада Ресей жағында соғысып қаза болған кемінде 121 507 адамның аты-жөнін жариялады.

"Медиазона" мұрагерлік істерге сүйене отырып, ресейліктер арасындағы "шамадан көп адам өлімін" зерттеді. (Методолгиясымен мына жерде танысуға болады). Есепке сүйенсек, қаза болғандардың саны шамамен 165 мыңға жуықтайды.

Соғыста қаза болғандардың барлығының деректері ашық дереккөздерде жариялана бермейді, ал жарияланған деректердің барлығын еріктілер мен журналистер табады деп айту қиын. Демек, Ресей әскері арасындағы адам шығыны бұдан да көп болуы ықтимал.

Ресей мен Украина соғыста қаза болған әскерінің санын айтпайды. Осыған ұқсас украиналық жоба украин әскері кемінде 145 800 адамынан айырылды деп санайды.

Ресей мұнайын тиеген кемінде төрт танкер Үндістан жағалауында тұрып қалды деп хабарлады Bloomberg агенттігі. Бұған дейін АҚШ президенті Дональд Трамп Ресей мұнайын сатып алатын Үндістаннан келетін тауарларға 25 пайыздық баж салығын жариялаған.

Achilles және Elyte кемелері қазіргі кезде Үндістанның Джамнагар қаласына жақын жерде тұр – Сикка портына жүк түсіру 2-3 тамызға жоспарланған. Bloomberg-тің жазуынша, екі танкер де ЕО және Ұлыбританияның санкциясына ілінген. Жағалауға алыс жерде тағы Destan және Horae танкерлері тұр.

Bloomberg-тің жазуынша, Трамптың баж салығы туралы мәлімдемесінен кейін Нью-Дели мұнай өңдеу компанияларына өзге елдерден мұнай сатып алу жоспарын әзірлеуді сұраған.

Жақында Үндістанның ірі төрт мұнай өңдеу зауыты Ресей мұнайын сатып алуды доғарған еді. Олар Үндістанның бүкіл мұнай өңдеу қуатының 60%-дан астамын қамтамасыз етеді. Ақпаратқа қарағанда, Ресей мұнайын үнді зауыттары БАӘ және Батыс Африканың мұнайымен алмастырып жатыр.

Дональд Трамптың 100%-дық салық салу туралы қоқан-лоқысынан бөлек, Үндістанның Ресей мұнайынан бас тартуына Мәскеудің жеңілдіктіктерінің азаюы да түрткі болған.